Samolot bombowy
Iliuszyn Ił-28

LMW-KI-63

Pod koniec lat 40-tych, gdy silnik odrzutowy stawał się coraz szerzej stosowany na samolotach myśliwskich, w wielu krajach przystąpiono także do konstruowana samolotów bombowych z tym nowoczesnym napędem. W ZSRR próby tego typu podejmowało kilka biur konstrukcyjnych. W wyniku prac projektowych oraz po ogłoszeniu konkursu na średni samolot bombowy, do rywalizacji zgłoszono trzy konstrukcje. Były to: Su-10, Tu-78 oraz Ił-28. Ówcześnie w Związku Radzieckim hegemonię na produkcję bombowców miało OKB Tupolewa zaś Iliuszyn, wchodząc nieco w drogę konkurencji, projektował swojego Ił-28 na własna rękę, czyli bez rządowego zamówienia. Pierwszy lot na tym samolocie wykonano 8. sierpnia 1948 roku, zaś państwowe próby porównawcze przeprowadzono w połowie 1949 roku, z których spośród zgłoszonych do konkursu konstrukcji, właśnie on wyszedł zwycięsko. Iła-28 projektowano w bardzo nowoczesny sposób, dzieląc prace na osobne zespoły technologiczne kadłuba oraz skrzydeł, ułatwiające a także przyspieszające produkcję. Stąd pracochłonność montażowa bombowca Ił-28 była porównywalna z nakładem pracy przy samolocie myśliwskim. Na Ił-28 zaplanowano także zamontowanie najnowocześniejszego wówczas wyposażenia łączności i nawigacji oraz urządzeń celowniczych. Napęd samolotu początkowo stanowiły silniki RD-45, później WK-1 o ciągu 2700 kG.
Na uzbrojenie składały się 4 działka NR-23 (dwa nieruchome, zamontowane z przodu kadłuba i dwa w ogonowej wieżyczce strzeleckiej IŁ-K4) oraz 3000 kg bomb lub torpeda - przenoszone w komorze bombowej.

Pierwsze bombowce Ił-28 trafiły do radzieckich pułków w 1950 roku, gdzie szybko zyskały uznanie wśród pilotów za bardzo dobre właściwości lotne. Obsługa techniczna podkreślała doskonały dostęp do silników oraz elementów wyposażenia, co zmniejszało czas odnawiania gotowości bojowej oraz ułatwiało przeglądy. Samolot okazał się tak dobry, iż jego produkcję podjęto w kilku fabrykach jednocześnie. W latach 1949-1955  w ZSRR wyprodukowano  ponad 6300 samolotów Ił-28 wszystkich wersji, użytkowanych w wielu krajach. Licencyjną produkcję samolotu pod oznaczeniem Harbin H-5 rozpoczęto w 1967 roku w Chińskiej Republice Ludowej. Chińska odmiana Ił-28 nie była jedynie wersją licencyjną, wprowadzono w niej wiele zmian w konstrukcji i wyposażeniu, stosując rodzime produkty elektroniczne.

Do Polski pierwsze Ił-28 dotarły na wiosnę 1952 roku. W sumie zakupiono 80 bojowych (w wersjach: bombowej, torpedowej i rozpoznawczej) oraz 16 szkolnych Ił-28U, nazwanych w naszym lotnictwie SIł-28. Kilka sztuk z odmian bombowej i rozpoznawczej zostało przebudowanych do wersji rozpoznania radioelektronicznego oraz WRE. Samolot Ił-28 wycofano z lotnictwa polskiego 29 grudnia 1977 roku.

Ił-28  (nr burt. „50”, seryjny 56538) do zbiorów Lubuskiego Muzeum Wojskowego trafił jako trzeci plenerowy eksponat lotniczy, w 1979 r. czyli w drugim roku istnienia placówki, na długo przed oficjalnym otwarciem Muzeum. Wyprodukowano go 18. lutego 1955 roku, do służby zaś wszedł 7. kwietnia tego samego roku w skład 15 Dywizji Lotnictwa Bombowego, w kluczu dowódczym. Następnie użytkowany był w 33 Pułku Lotnictwa Bombowego w Modlinie, później w 7. Brygadzie Lotnictwa Bombowego w Powidzu oraz w 15 eskadrze w Siemirowicach. Ostatni lot wykonał on 18 czerwca 1979 roku z Siemirowic do Babimostu. Stamtąd zaś, po kilku miesiącach przygotowań, został przebazowany do muzeum w Drzonowie.

Dane taktyczno-techniczne:

Rozpiętość – 21,45 m
Długość – 17,65 m
Wysokość – 6,70 m
Powierzchnia nośna – 60,80 m.kw
prędkość maksymalna – 902 km/h
pułap – 12 300 m
zasięg – 1135- 2180 km
masa własna – 12 890 kg

Tekst: J.Sobociński 
Foto : W.Hołyś, J.Sobociński

***

Pancerne drzwi wejściowe 14P7

 (niem. Stahltür)

Cechy charakterystyczne: drzwi jednoskrzydłowe mocowane do ościeżnicy dwoma zawiasami. Drzwi posiadają luk ewakuacyjny pośrodku (z małym otworem strzelniczym). Ciekawostką co do luku ewakuacyjnego jest ich inne zastosowanie - a mianowicie służyły one również do podawania amunicji przy zamkniętych drzwiach. Luk spełniał również rolę wentylacyjną - ułatwiał przewietrzanie obiektu (w luku montowano specjalną blendę wentylacyjną).

 Wszystkie narożniki drzwi i framugi są zaokrąglone.

Drzwi gazoszczelne posiadały uszczelkę mocowaną specjalnymi blaszkami do framugi. Dodatkowo na drzwiach malowano czerwone przerywane kółko co oznaczało, że drzwi powinny być ciągle zamknięte.  Czynność ta sprawiała, że obiekt był gazoszczelny.

Pancerz wprowadzono do masowej produkcji w 1934 roku. Używany na Oderstellung (Linii Odry) w latach 1934 -38. Do połowy lutego 1941 roku zamierzano wyprodukować 3.600 sztuk tego pancerza. Drzwi 14P7 były drzwiami wyłącznie zewnętrznymi.

Historia drzwi tak naprawdę zaczyna się po wojnie, gdyż nie jest znane ich pierwotne pochodzenie.

Drzwi zostały zamontowane po wojnie na obiekcie A2 systemu fortyfikacyjnego Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego. Skąd to wiemy ? Otóż na filmach archiwalnych i zdjęciach obiekt A2 nie posiadał żadnych pancerzy. Mało tego obiekt miał nie zabudowany szyb windy, który łączył się z systemem podziemnym. Drzwi najprawdopodobniej zostały osadzone po wojnie przez Wojsko Polskie w celu zabezpieczenia obiektu przed zwiedzającymi. Same drzwi prawdopodobnie zostały „przeszczepione” z innego obiektu bądź przywiezione ze składu pancerzy jaki w tamtych latach jeszcze istniał po Niemcach. Kolejne lata spowodowały, że obiekty MRU popadły w zapomnienie, aż do roku 1996/97, kiedy to na Pętli Boryszyńskiej powstała pierwsza trasa turystyczna. Najpierw trasa działała na obiekcie A2, potem została przeniesiona na obiekt o nazwie „NORD”, gdzie działa do dzisiaj. Sam obiekt A2 po  2000 roku stał się miejscem rozrodczym dla nietoperzy. Same drzwi wisiały do roku 2003, gdyż wtedy zostały w ramach „Pierwszej Krajowej Wojny Kratowej” wysadzone przez wandali, którzy nie godzili się na kratowanie obiektów MRU. Chwilę po incydencie wysadzenia policja odnalazła sprawców a same drzwi zostały przewiezione do placówki badawczej „Stacji Chiropterologicznej w Nietoperku” gdzie zostały zdeponowane jako dowód w sprawie karnej. Po zakończeniu procesu o pozyskanie drzwi do swoich zbiorów wystąpiło Lubuskie Muzeum Wojskowe w Drzonowie. Obecnie są one eksponowane w części parkowej LMW na „skansenie fortyfikacyjnym”  stworzonym przez Krzysztofa Motyla, który to skansen  nagrodzony został Sybillą 1999.

Podstawowe dane techniczne:

Waga całkowita  wraz z ościeżnicą 500 kg

Wymiary drzwi:: wysokość 1.17 m ,  szerokość 1.24 m, grubość 3 cm

Tekst i zdjęcia: Paweł Pochocki

***

Armata polowa wz. 1944 (BS-3) kal. 100 mm
(Zakład nr 7 „Arsenał” w Leningradzie, 1949 r.)
numer inwentarzowy LMW-KI-156 

Wiosną 1943 r. Główny Komitet Obrony ZSRR, przewidując pojawienie się na froncie wschodnim nowych, lepiej uzbrojonych i opancerzonych czołgów i dział pancernych przeciwnika, postanowił o wzmocnieniu obrony przeciwpancernej. Opracowanie i zbudowanie nowego wzoru armaty, dla której przyjęto jako najbardziej optymalny kaliber 100 mm, powierzono uznanemu zespołowi konstruktorów pod kierunkiem W. Grabina. Latem 1943 r. wykonano dwa prototypy, które można było poddać próbom poligonowym usunąwszy w międzyczasie problem odpowiednich kół mających dźwigać dość dużą masę działa. Praktyczne testy strzelań do zdobycznych czołgów niemieckich przesądziły o podjęciu decyzji rozpoczęcia produkcji seryjnej armaty w dwóch leningradzkich fabrykach zbrojeniowych – Zakładzie nr 232 „Bolszewik” i nr 7 „Arsenał”. Jednak do końca wojny armaty BS-3 trafiły na front w stosunkowo niewielkiej ilości.

BS-3 to armata zbudowana w klasycznym układzie konstrukcyjnym. Jednolita lufa o długości 56 kalibrów zakończona jest dwukomorowym hamulcem wylotowym o skuteczności 60%. Półautomatyczny zamek klinowy o pionowym ruchu klina samoczynnie zamyka się po załadowaniu i otwiera po wystrzale. Na łożu górnym osadzona jest masywna, profilowana tarcza ochronna o grubości 7 mm, która chroniła siedmioosobową obsługę przed ogniem broni małokalibrowej oraz odłamkami. Łoże dolne posiada rozstawne, spawane ogony z lemieszami oraz podwójne koła z pełnymi oponami od ciężarówki GAZ-AA. Armaty holowano ciężarówkami ZiS-151 lub ciągnikami gąsienicowymi ATS-59 i JA-12 przewożąc cały zapas amunicji na skrzyniach ładunkowych.

Przeciwpancerna „setka” jest typową armatą polową mogącą niszczyć szerokie spektrum celów ogniem pośrednim z zastosowaniem celownika mechanicznego 52-C-412.Cele opancerzone unieszkodliwiane były ogniem bezpośrednim przy użyciu celownika optycznego OP-1-5. Strzelano nabojami zespolonymi z pociskami odłamkowo-burzącymi OF-412, przeciwpancernymi kumulacyjnymi 3BK-5M, przeciwpancernymi z czepcem balistycznym BR-412B, które z odległości 1000 m przebijały płytę pancerną o grubości 150 mm ustawioną pod kątem 90°.

BS-3 produkowane do początku lat 50. XX w. (1951 r. lub 1953 r.) w ilości około 4 tys. sztuk i używane później bojowo w licznych konfliktach zbrojnych trafiły po wojnie również na wyposażenie Wojska Polskiego. Według danych na koniec 1954 r. nasza armia dysponowała 68 armatami tego wzoru.

Drzonowski egzemplarz o numerze 9579 wyprodukowany został w 1949 r. w Zakładzie nr 7 „Arsenał”. Do muzeum trafił w lipcu 1982 r. z Jednostki Wojskowej 1951 Krzystkowice.

Dane techniczne:
Kaliber 100 mm
Masa bojowa 3650 kg
Ciężar pocisku ppanc. 15,9 kg
Prędkość wylotowa pocisku 895 m/s
Donośność max. pocisku ppanc. 4000 m
Szybkostrzelność 8-10 strz./min
Obsługa 7 żołnierzy

Tekst i zdjęcia (oprócz archiwalnych) : T. Blachura

***