Pancerne drzwi wejściowe 14P7

 (niem. Stahltür)

Cechy charakterystyczne: drzwi jednoskrzydłowe mocowane do ościeżnicy dwoma zawiasami. Drzwi posiadają luk ewakuacyjny pośrodku (z małym otworem strzelniczym). Ciekawostką co do luku ewakuacyjnego jest ich inne zastosowanie - a mianowicie służyły one również do podawania amunicji przy zamkniętych drzwiach. Luk spełniał również rolę wentylacyjną - ułatwiał przewietrzanie obiektu (w luku montowano specjalną blendę wentylacyjną).

 Wszystkie narożniki drzwi i framugi są zaokrąglone.

Drzwi gazoszczelne posiadały uszczelkę mocowaną specjalnymi blaszkami do framugi. Dodatkowo na drzwiach malowano czerwone przerywane kółko co oznaczało, że drzwi powinny być ciągle zamknięte.  Czynność ta sprawiała, że obiekt był gazoszczelny.

Pancerz wprowadzono do masowej produkcji w 1934 roku. Używany na Oderstellung (Linii Odry) w latach 1934 -38. Do połowy lutego 1941 roku zamierzano wyprodukować 3.600 sztuk tego pancerza. Drzwi 14P7 były drzwiami wyłącznie zewnętrznymi.

Historia drzwi tak naprawdę zaczyna się po wojnie, gdyż nie jest znane ich pierwotne pochodzenie.

Drzwi zostały zamontowane po wojnie na obiekcie A2 systemu fortyfikacyjnego Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego. Skąd to wiemy ? Otóż na filmach archiwalnych i zdjęciach obiekt A2 nie posiadał żadnych pancerzy. Mało tego obiekt miał nie zabudowany szyb windy, który łączył się z systemem podziemnym. Drzwi najprawdopodobniej zostały osadzone po wojnie przez Wojsko Polskie w celu zabezpieczenia obiektu przed zwiedzającymi. Same drzwi prawdopodobnie zostały „przeszczepione” z innego obiektu bądź przywiezione ze składu pancerzy jaki w tamtych latach jeszcze istniał po Niemcach. Kolejne lata spowodowały, że obiekty MRU popadły w zapomnienie, aż do roku 1996/97, kiedy to na Pętli Boryszyńskiej powstała pierwsza trasa turystyczna. Najpierw trasa działała na obiekcie A2, potem została przeniesiona na obiekt o nazwie „NORD”, gdzie działa do dzisiaj. Sam obiekt A2 po  2000 roku stał się miejscem rozrodczym dla nietoperzy. Same drzwi wisiały do roku 2003, gdyż wtedy zostały w ramach „Pierwszej Krajowej Wojny Kratowej” wysadzone przez wandali, którzy nie godzili się na kratowanie obiektów MRU. Chwilę po incydencie wysadzenia policja odnalazła sprawców a same drzwi zostały przewiezione do placówki badawczej „Stacji Chiropterologicznej w Nietoperku” gdzie zostały zdeponowane jako dowód w sprawie karnej. Po zakończeniu procesu o pozyskanie drzwi do swoich zbiorów wystąpiło Lubuskie Muzeum Wojskowe w Drzonowie. Obecnie są one eksponowane w części parkowej LMW na „skansenie fortyfikacyjnym”  stworzonym przez Krzysztofa Motyla, który to skansen  nagrodzony został Sybillą 1999.

Podstawowe dane techniczne:

Waga całkowita  wraz z ościeżnicą 500 kg

Wymiary drzwi:: wysokość 1.17 m ,  szerokość 1.24 m, grubość 3 cm

Tekst i zdjęcia: Paweł Pochocki

***

Armata polowa wz. 1944 (BS-3) kal. 100 mm
(Zakład nr 7 „Arsenał” w Leningradzie, 1949 r.)
numer inwentarzowy LMW-KI-156 

Wiosną 1943 r. Główny Komitet Obrony ZSRR, przewidując pojawienie się na froncie wschodnim nowych, lepiej uzbrojonych i opancerzonych czołgów i dział pancernych przeciwnika, postanowił o wzmocnieniu obrony przeciwpancernej. Opracowanie i zbudowanie nowego wzoru armaty, dla której przyjęto jako najbardziej optymalny kaliber 100 mm, powierzono uznanemu zespołowi konstruktorów pod kierunkiem W. Grabina. Latem 1943 r. wykonano dwa prototypy, które można było poddać próbom poligonowym usunąwszy w międzyczasie problem odpowiednich kół mających dźwigać dość dużą masę działa. Praktyczne testy strzelań do zdobycznych czołgów niemieckich przesądziły o podjęciu decyzji rozpoczęcia produkcji seryjnej armaty w dwóch leningradzkich fabrykach zbrojeniowych – Zakładzie nr 232 „Bolszewik” i nr 7 „Arsenał”. Jednak do końca wojny armaty BS-3 trafiły na front w stosunkowo niewielkiej ilości.

BS-3 to armata zbudowana w klasycznym układzie konstrukcyjnym. Jednolita lufa o długości 56 kalibrów zakończona jest dwukomorowym hamulcem wylotowym o skuteczności 60%. Półautomatyczny zamek klinowy o pionowym ruchu klina samoczynnie zamyka się po załadowaniu i otwiera po wystrzale. Na łożu górnym osadzona jest masywna, profilowana tarcza ochronna o grubości 7 mm, która chroniła siedmioosobową obsługę przed ogniem broni małokalibrowej oraz odłamkami. Łoże dolne posiada rozstawne, spawane ogony z lemieszami oraz podwójne koła z pełnymi oponami od ciężarówki GAZ-AA. Armaty holowano ciężarówkami ZiS-151 lub ciągnikami gąsienicowymi ATS-59 i JA-12 przewożąc cały zapas amunicji na skrzyniach ładunkowych.

Przeciwpancerna „setka” jest typową armatą polową mogącą niszczyć szerokie spektrum celów ogniem pośrednim z zastosowaniem celownika mechanicznego 52-C-412.Cele opancerzone unieszkodliwiane były ogniem bezpośrednim przy użyciu celownika optycznego OP-1-5. Strzelano nabojami zespolonymi z pociskami odłamkowo-burzącymi OF-412, przeciwpancernymi kumulacyjnymi 3BK-5M, przeciwpancernymi z czepcem balistycznym BR-412B, które z odległości 1000 m przebijały płytę pancerną o grubości 150 mm ustawioną pod kątem 90°.

BS-3 produkowane do początku lat 50. XX w. (1951 r. lub 1953 r.) w ilości około 4 tys. sztuk i używane później bojowo w licznych konfliktach zbrojnych trafiły po wojnie również na wyposażenie Wojska Polskiego. Według danych na koniec 1954 r. nasza armia dysponowała 68 armatami tego wzoru.

Drzonowski egzemplarz o numerze 9579 wyprodukowany został w 1949 r. w Zakładzie nr 7 „Arsenał”. Do muzeum trafił w lipcu 1982 r. z Jednostki Wojskowej 1951 Krzystkowice.

Dane techniczne:
Kaliber 100 mm
Masa bojowa 3650 kg
Ciężar pocisku ppanc. 15,9 kg
Prędkość wylotowa pocisku 895 m/s
Donośność max. pocisku ppanc. 4000 m
Szybkostrzelność 8-10 strz./min
Obsługa 7 żołnierzy

Tekst i zdjęcia (oprócz archiwalnych) : T. Blachura

***

Iliuszyn Ił-14T
Samolot transportowy
LMW-KI-1704

Samolot Ił-14 powstał jako rozwinięcie wcześniejszej konstrukcji, czyli Ił-12. Opracowany został na przełomie 1949/50 roku zaś prototyp oblatano 20.września 1950 r. Bazowo konstruowany jako samolot pasażerski do przewozu 18 pasażerów wraz z bagażem nosił oznaczenie Ił-14P i w tej wersji oblatany został w 1953 roku. Produkcję w moskiewskich zakładach „Znamia Truda” rozpoczęto rok później. W nowym samolocie z poprzednika zachowano kadłub, usterzenie poziome i podwozie.Zaprojektowano całkowicie nowe skrzydło i usterzenie pionowe. Zastosowano także mocniejsze silniki ASz-82T (1900 KM) zamiast ASz-82FM (1850 KM), które były używane w Ił-12.W 1955 roku powstała odmiana Ił-14M w której o jeden metr przedłużono kadłub, aby pomieścić fotele dla 24 pasażerów. Komfort ich podróży był na wysokim poziomie zaś ilość miejsca dla każdego zdecydowanie większa niż w dzisiejszych samolotach pasażerskich w klasie turystycznej. Odmiana transportowa była pozbawiona foteli pasażerskich zaś podłogę wzmocniono. Powiększono także drzwi załadunkowe. Ogólnie w ZSRR wyprodukowano 3500 egzemplarzy tego samolotu w różnych wersjach – Ił-14P, Ił-14M, Ił-14T (transportowy), Ił-14D (desantowy), Ił-14S (salonka),Ił-14FG (fotogrametryczny). Pod koniec lat 50-tych Ił-14 był podstawowym samolotem cywilnej komunikacji oraz transportowym Sił Zbrojnych ZSRR.
Samoloty Ił-14 produkowane były na zasadach licencji w Czechosłowacji a także we Wschodnich Niemczech (NRD). W Czechosłowacji  licencyjny Ił-14 nosił oznaczenie AVIA Av-14, wyprodukowano tam około 200 egzemplarzy tych samolotów w odmianach analogicznych jak w ZSRR. W  NRD uruchomiono produkcję w wytwórni VEB Flugzeugwerke w Dreźnie w 1956 roku. Wyprodukowano tam 80 samolotów, głównie w odmianie pasażerskiej VEB Ił-14P dla 26 pasażerów oraz transportowej VEB IŁ-14T.

W Polsce Ił-14P pojawił się w 1955 roku, zakupiono wtedy 4 egzemplarze tego samolotu dla Polskich Linii Lotniczych „LOT” zaś rok później kolejne dwa. W 1957 roku zakupiono 6 szt. VEB Ił-14P oraz jeden Av-14P. Wszystkie te samoloty użytkowano do 1972 roku. Okresowo w latach 1961-1965  PLL „LOT” wypożyczał trzy samoloty z wojska. Mimo różnych egzemplarzy wypożyczanych każdego roku, otrzymywały one te same znaki rejestracyjne: SP-LNO, SP-LNP, SP-LNR. Były to samoloty VEB Ił-14. W ten sposób fotografie tych samolotów wykonane w różnym okresie nie muszą przedstawiać dokładnie tych samych egzemplarzy samolotów. Wojska Lotnicze zakupiły 20 samolotów Ił-14 (6 szt.) oraz VEB Ił-14 (14 szt.) w odmianach transportowej i pasażerskiej.
Egzemplarz Ił-14T będący w zbiorach drzonowskiego muzeum  wyprodukowano na początku 1959 roku w VEB Drezno. Służbę rozpoczął on 2.lipca 1959 roku w 36.Specjalnym Pułku Transportowym na Okęciu. Kolejnym przydziałem był 55 Pułk Transportowy, Kraków-Balice
(późniejszy 13. Pułk Lotnictwa Transportowego). Samolot latał początkowo z numerem „025”, nieco później „45” a od 1982 roku z „3069”, który towarzyszył mu do końca służby. Jest to jeden z egzemplarzy, które wypożyczane były w latach 60-tych do PLL „LOT”, okresowo nosił oznaczenia cywilne: SP-LNP, SP-LNR, SP-LNU. Do muzeum przekazany 28. stycznia 1989 roku zaś przebazowany z Babimostu na teren placówki w 1992 roku. Jest to jeden z kilku egzemplarzy  przebudowanych na początku lat 70-tych do wersji fotogrametrycznej.

Dane taktyczno-techniczne:

Rozpiętość – 31,70 m
Długość – 21,31 m
Wysokość – 7,80 m
Powierzchnia nośna – 100,m.kw
prędkość maksymalna – 430 km/h
pułap – 7400 m
zasięg – 600- 2250 km
masa własna – 12 700 kg

Tekst : J.Sobociński
Foto : W.Hołyś, G.Helmer, J.Sobociński

***