Wystawa czasowa

"Wybić się na niepodległość...1914-1921. Drzonowskie muzealia"

To już druga wystawa wpisująca się w kalendarz obchodów setnej rocznicy odzyskania
przez Polskę niepodległości.

Pierwsza wojna światowa przyniosła narodom Europy ogrom cierpienia i zniszczeń.
Ale wielu narodom – w tym także Polakom – dała nadzieję na niepodległość i stworzenie własnego państwa. Zaborcy Rzeczpospolitej stanęli po przeciwnych stronach frontu zmagając się w wieloletniej wyniszczającej batalii. W armiach zaborców walczyły ogromne rzesze polskiego rekruta – a więc Polak strzelał do Polaka.

Od samego początku pierwszej wojny światowej Polacy podejmowali próby organizacji formacji wojskowych, które stać się miały zalążkiem przyszłego Wojska Polskiego. Na terenie zaboru austriackiego już w 1914 r. utworzono słynne Legiony Polskie walczące
z Rosjanami.
W 1916 r. utworzono Polską Siłę Zbrojną (Polnische Wehrmacht) podporządkowaną armii kajzerowskich Niemiec.
Z kolei z Polaków – żołnierzy armii rosyjskiej utworzono I Korpus Polski gen. J. Dowbora-Muśnickiego.
W 1917 r. we Francji sformowano zaś tzw. Błękitną Armię gen J. Hallera, do której trafili także polscy ochotnicy z Ameryki.

Zakończenie wojny w listopadzie 1918 r. rozpoczęło skomplikowany politycznie i krwawy militarnie proces odzyskiwania przez Polskę niepodległości. Na rubieżach kraju toczyły się walki – Ukraińcy zajęli Lwów, Czesi mieli zakusy na Śląsk Cieszyński, bolszewicy rozpoczęli marsz na zachód niosąc sztandar rewolucji. Niemcy nie zamierzali opuścić Gdańska, Wielkopolski i Śląska. Tak więc Rzeczpospolita w latach 1918-1921 była w stanie permanentnej wojny niemal ze wszystkimi swoimi sąsiadami.

I tym to wydarzeniom poświęcona została wystawa czasowa „Wybić się na niepodległość…”.

Podzielono ją na bloki poświęcone poszczególnym formacjom polskim pierwszej wojny światowej oraz dużym i ważnym wydarzeniom militarnym – Powstaniu Wielkopolskiemu, powstaniom śląskim oraz wojnie polsko-bolszewickiej. Wszystko to w formie opisowej przedstawiono na sześciu dużych planszach z zaznaczoną osią czasu oraz w dziesięciu małych gablotach i jednej dużej.

Na wystawie znalazło się około stu eksponatów ze zbiorów muzeum w Drzonowie oraz fragment prywatnej kolekcji Pana J. Kamerduły, któremu serdecznie dziękujemy, że zechciał partycypować w naszej wystawie. Mamy tu oryginalne zdjęcia z epoki, pocztówki patriotyczne, dokumenty, medale i odznaczenia, broń białą, krótką i długą broń palną, oryginalne mundury kombatanckie oraz kopie mundurów. Wszystko to uzupełnione zostało dziełami sztuki nawiązującymi ściśle do tematyki niepodległościowej tj. medalami artystycznymi, obrazami, statuetkami. Osobne zaś miejsce poświęcono pamiątkom związanym z Józefem Piłsudskim – jednym ze współtwórców polskiej niepodległości.

Kuratorzy wystawy: mgr Tadeusz Blachura, mgr Błażej Mościpan

tekst: Tadeusz Blachura

***