10. Brygada Kawalerii Pancernej im. gen. broni Stanisława Maczka – historia, tradycje i współczesność w zbiorach Stowarzyszenia Odwach”

Wystawa czasowa 19.06.2022 – 30.09.2022

Celem wystawy jest przybliżenie szerokiej publiczności 10. Brygady Kawalerii Pancernej ze Świętoszowa. Jest to zatem kolejna wystawa w naszym muzeum dedykowana oddziałom i pododdziałom 11. Lubuskiej Kawalerii Pancernej.
Zgodnie z tytułem w znacznej mierze składają się na nią pamiątki udostępnione przez, kultywujące pamięć o 10. Pułk Dragonów, poznańskie Stowarzyszenie „Odwach” Dragoni Naprzód! Są to kompletne sylwetki mundurowe, a także elementy umundurowania, wyposażenia i uzbrojenia żołnierskiego, używanego przez żołnierzy 10. Brygady Kawalerii z września 1939 r., kampanii francuskiej 1940 r. oraz 1. Dywizji Pancernej sformowanej w Wielkiej Brytanii i walczącej następnie we Francji, Holandii, Belgii i Niemczech.

W zbiorze tym zwracają szczególną uwagę doskonale skompletowane (a czasem rekonstruowane) elementy wyposażenia osobistego żołnierzy – od szczoteczki do zębów, przez lusterko, po pastę do butów. Cenne są emigracyjne wydawnictwa kół byłych żołnierzy 10. Pułku Dragonów, czy wydane w pierwszych latach wojennych albumy 10. Pułku Dragonów i 1. Pułku Pancernego. Tę część wystawy dopełniają czapka rogatywka porucznika kawalerii pancernej PSZ i rewolwery Webley MK VI oraz Enfield No.2 Mk I w wersji dla czołgisty (z uciętym ogonem kurka) ze zbiorów LMW.

W drugiej części wystawy zaprezentowane są dziedziczone przez Brygadę tradycje jednostek, w tym zwłaszcza 3. Drezdeńskiej Brygady Pancernej i 29. Pułku, walczących na froncie wschodnim u boku Armii Czerwonej. Tutaj wyróżnić należy interesujące fotokroniki oraz elementy z wyposażenia czołgu T-34 jak choćby radiostację 10RT-26. Następnie w sposób płynny przechodzimy do teraźniejszości, gdyż na bazie 29. Pułku (przekształconego jeszcze w 120. Husarski Pułk Zmechanizowany) w 1995 r. stworzono w Świętoszowie 10. Brygadę Kawalerii Pancernej. Ten fragment wystawy to przede wszystkim pamiątki z udziału świętoszowskich pancerniaków w misjach zagranicznych oraz wszelkiego rodzaju memorabilia – oznaki i odznaki, medale, dyplomy, tarczki świadczące o bogatych tradycjach Brygady, ale także o współpracy ze Stowarzyszeniem Odwach na rzecz kultywowania tychże tradycji. Wracając do pamiątek z misji zagranicznych to wyróżnia się tu mundur polowy w maskowaniu pustynnym gen. Pawła Lamli – dowódcy VIII Zmiany PKW w Iraku.

Klamrą łączącą historię i współczesność na wystawie jest jej centralna część, w której znajdują się dwie sylwetki mundurowe historyczne oraz dwie sylwetki z ostatnich lat. W pierwszej grupie znajdują się mundur wyjściowy żołnierza Dywizjonu Dragonów z 1939 r. oraz dragona 10. Pułku Dragonów 1. Dywizji Pancernej z okresu wrzesień – grudzień 1944 w mundurze maskującym, w drugiej kombinezon czołgisty wz. 2010 oraz mundur wyjściowy gen. Pawła Lamli z odznaką 10. BKPanc. Gen. Lamla był dowódcą jednostki w latach 2004-2005. Ponad gablotą rozpościera się efektowna grafika, w której na pierwszym planie jawi się sylwetka czołgu Leopard, a za nią nieco w tle „jadą” wozy z historycznego wyposażenia Brygady tj. tankietka TK-3 oraz czołgi Sherman T-34-85 oraz PT 91 Twardy.

Wystawę dopełniają piękne i artystyczne zdjęcia z ćwiczeń poligonowych wykonane przez Rafała Mniedłę oraz Natalię Wawrzyniak – żołnierzy Wojska Polskiego. Zdjęcia ukazują pojazdy z wyposażenia Brygady, w tym w szczególności czołgi Leopard w wersjach 2A4 i 2PL, ale także ciekawe ujęcia żołnierzy Brygady w trakcie wykonywanych zadań. Zdjęcia te prezentowane są w ramach na tle w barwach broni pancernej.
Narrację wystawy tworzą tabliczki z zarysem kontekstu historycznego do każdej z gablot oraz filmy emitowane na ekranie LED z przeglądem obecnych pododdziałów 10. BKPanc. Na wystawę spogląda jeszcze sylwetka patrona 10. Brygady - gen. Stanisława Maczka (grafika współczesna).

Otwarcie wystawy uświetnił Piknik Czołgisty, w trakcie którego w muzeum prezentowano m.in. dynamiczne pokazy pojazdów gąsienicowych. W muzealnym parku zobaczyć można było stoiska 10. BKPanc w tym czołg Leopard 2A4 oraz stoisko Stowarzyszenia "Odwach" Dragoni Naprzód!

Kurator wystawy Błażej Mościpan