Letnica
(do 1945 r. Lättnitz)

Pomnik ku czci poległych w I w. św. mieszkańców wsi

Lokalizacja: Przy kościele (dawny kościół ewangelicki, dziś nieczynny, w ostatnich latach wyremontowany i wykorzystywany jako wiejski dom kultury), w pobliżu majątku.
Forma: Trójsegmentowy pomnik z piaskowca, ustawiony na dwustopniowym, betonowym cokole. Dolny segment, o boku 100 cm i wysokości 55 cm, zawiera ornament w postaci hełmu (stahlhelm) i skrzyżowanych gałązek dębowej i lauru, zaś od strony frontowej – pole inskrypcyjne (D) z fragmentem z Ewangelii św. Jana.
Część centralna o wys. 100 cm i szer. 82 cm, lekko zwęża się ku górze, zawiera pola inskrypcyjne o wymiarach: wys. 85 cm i szer. 62 cm. Na ścianie frontowej (A) wyryte ogólne przesłanie pomnika, po bokach (B i C) lista poległych mieszkańców wsi. Litery ryte, wypełnione czarnym barwnikiem. Całość zwieńczona naczółkiem, na którym od strony frontowej zamieszczone było panoplium. Miejsce pamięci wydzielone poprzez drewniany płotek.
Czas powstania: lata 20. XX w.

Stan zachowania: W okresie powojennym pomnik został obalony, a następnie ustawiony na nowo (o czym świadczy choćby wystający tynk łączący dwa, główne segmenty pomnika). Dolna część segmentu zawierającego listę poległych została skuta, być może dla łatwiejszego przewrócenia pomnika, mimo to większość inskrypcji czytelna. Nie zachował się naczółek (może wciąż leży w ziemi w pobliżu pomnika?). Dwustopniowa podstawa dziś ledwie widoczna, przykryta ziemią i trawą. Nie zachowało się ogrodzenie.

Tekst inskrypcji:

Pole (A), wielkość liter: N -4 cm, n – 3 cm
Dem
im Weltkriege
1914-1918
aus Lättnitz
gefallenen Helden.
Gewidmet von der
Gemeinde u. Gut.

Pole (B), wielkość liter: A – 3 cm, a – 2 cm

Paul Eckert          Gfl. 22.9.14.
Hermann Helbig    ,,   3.11.14.
Franz Woithe         ,,    7.5.15.
Gustav Schwetke   ,,   19.7.15.
August Jungnick    ,,   1.10.15.
Herman Hirthe      ,,   16.4.16.
Wilhelm Hirthe      ,,   27.8.16.
Karl Rube             ,,   5.10.16.
Wilhelm Eckert      ,,   5.10.16.
August Gutsche     ,,  25.10.16.
Paul Arlt*              ,,    13.1.17.
Hermann Eckert     ,,   29.1.17.
Otto Gierach          ,,     7.3.17.
[Paul] Tschernack*  ,,     4.6.17.
[…]     […]           [,,]        [….]

Pole (C), wielkość liter A - 3cm, a - 2 cm

Gustav Franke       Gfl. 23.3.17.
Paul Hering             ,,  14.6.17.
Oskar Woithe          ,, 20.11.17.
Paul Hering*            ,, 31.12.17.
Ernst Franke            ,,  22.4.18.
Hermann Koch         ,, 14.10.18.
Gustav Jungnick       ,,   9.11.18.
Friedrich Ludwig       ,,   27.1.19
Gustav Teusler      verm.    1914.
Paul Hahn            verm.   6.8.15.
Wilhelm Eckert        ,,     19.8.15.
Max Gierach           ,,         1916.
Hermann [L….]h      ,,       5.5.18
[…]          […]         ,,   3.1[.].1[.]
[..]           […]                    [..] *

Pole (D), wielkość liter: E- 4 cm, e – 2,5 cm

Eine grössere Liebe hat niemand
als die, dasser sein Leben hingiebt für
seine Freunde. Jah. 15.v.13.

Tłum.
Pole (A)
W wojnie 1914-1918
z Letnicy poległym bohaterom.
Ufundowany przez gminę i majątek ziemski.

Pole (D)
Większej miłości nikt nie ma nad tę, jak gdy kto życie swoje kładzie za przyjaciół swoich. Ewangelia św. Jana rozdział 15, wers. 13 [tłum. wg Biblii Warszawskiej]

Użyte skróty:
Pola (B) i (C)
Gfl. - Gefallene – poległy
verm. - vermisst – zaginiony

O poległych:

Arlt Paul, 21 Jahre, Landarbeiter, Gemeiner, Res.-Inf.-Reg. 7., 13.1.17
(21 lat, rolnik, żołnierz (prosty), 7. Rezerwowy Pułk Piechoty)
Tschernak Paul, 23 Jahre, Bahnarbeiter, Hornist, Inf.-Reg. 46, 4. 6.17
(23 lata, robotnik, waltornista (grający na rogu), 46. Pułk Piechoty)
Teusler Wilhelm, 23 Jahre, Arbeiter, Infanterist, Inf.-Reg. 354, 19.8.17
(23 lata, robotnik, piechur, 354. Pułk Piechoty)
Hering Paul, 25 Jahre, Landarbeiter, Gemeiner, Antwerpen. 31.12.17
(25 lat, rolnik, żołnierz, Antwerpia (miejsce śmierci)?
Mustroph Gust., Ackerkutscher, Musketier, Inf.-Regt. Nr. 58, 2. Komp., vermisst seit 6.10.1918
(zajmujący się końmi pociągowymi, muszkieter, 58. Pułk Piechoty, 2. Kompania, zaginiony od 6.10.1918)

Opracowano na podstawie
- badania terenowe z dnia: 30.08.2016 r.
- Grünberger Hauskalender, roczniki 1920, 1921
- http://dolny-slask.org.pl/5813884,foto.html?idEntity=508283 [dostęp z dnia 31.08.2016]
- http://www.polegli.forgen.pl/miasto.php?lng=pl&m=2039&order=n [dostęp z dnia 31.08.2016]
- http://www.denkmalprojekt.org/2008/laettnitz_wk1_nschl.htm [dostęp z dnia 31.08.2016]
- http://www.glogow.pl/okolice/podstrony/zielonogorski/letnica.htm [dostęp z dnia 31.08.2016]

Tekst i zdjęcia: Błażej Mościpan, tłumaczenia Agnieszka Mościpan

Artykuł powstał w ramach projektu „Badania terenowe pomników ofiar I wojny światowej”

Będziemy niezwykle wdzięczni za wszelkie dodatkowe informacje na temat pomnika. Kontakt: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript.