Szabla lekkiej kawalerii AN XI, Francja, Manufacture Imperiale de Klingenthal, 1813 r., LMW-KI-2821

Tragedia rozbiorów Polski i całkowitego zniknięcia naszego kraju z map Europy w 1795 r. zmusiły naród do poszukiwań dróg dających szanse na odzyskanie Niepodległości. Wielu przyświecała maksyma zawarta we fragmencie powstałego w 1797 r. Mazurka Dąbrowskiego „Co nam obca przemoc wzięła szablą odbierzemy”. I rzeczywiście, szabla – najczęściej obcych wzorów – była cenionym orężem w rękach polskiego żołnierza. Jednym z typów szabel, którymi Polacy walczyli o swoją Sprawę były francuskie AN XI, w które wyposażone były niektóre formacje kawaleryjskie Księstwa Warszawskiego, formacje polskie walczące u boku Napoleona w 1813 i 1814 r., a także pułki jazdy wojska Królestwa Polskiego po 1815 r.

Niniejszy egzemplarz szabli AN XI charakteryzuje się następująco: rękojeść zamknięta, oprawa mosiężna. Jelec krzyżowo-kabłąkowy z wąsami i dwoma kabłąkami bocznymi. Tylne ramię jelca zgięte ku dołowi i zakończone kulistą łezką. Głowica lekko pochylona ku przodowi, nakryta owalnym kapturkiem z wypukłą kopułką, na której zanitowano trzpień głowni. Szeroki warkocz kapturka sięga tylnego ramienia jelca. Chwyt drewniany, karbowany, obciągnięty skórą w kolorze ciemnobrązowym. Po jego bokach dwa mosiężne guzy. Na jednym z wąsów oraz na kapturku wybite po dwie arabskie cyfry 8.
Głownia stalowa, polerowana, o dużej krzywiźnie, wklęsło szlifowana obustronnie i z przygrzbietowym sztychem. Między nasadą głowni, a wąsami skórzana podkładka. Po zewnętrznej stronie zastawy wybite cechy: K pod gwiazdką w owalu, B w wieńcu laurowym w kółku, L w kółku. Na grzbiecie wybity napis: Mfture Imple du Klingenthal aôut 1813.

Szablę zakupiono do zbiorów w 2008 r. Jej wymiary to:
dł. całkowita 985 mm, szer. głowni u nasady 37 mm, waga: 1,1 kg.
Jest to jedna z trzech, stylistycznie jakże pięknych, francuskich szabel wzór AN XI prezentowanych na naszej, zmodernizowanej ekspozycji stałej Dawna broń. Drugą jest szabla wytworzona w Manufacture de Solingen z pochwą, niestety z brakującym trzonem rękojeści (LMW-KI-1994). Trzecią z kolei, jest szabla oficerska w typie AN XI z pochwą posiadającą mosiężne ryfki i koluszka (MZG-H-I-160). Broń ta na naszą wystawę trafiła z Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze.

Tekst: Błażej Mościpan
Zdjęcia Paweł Pochocki, Marzena Radio

Opracowano na podstawie:
• Karta inwentarzowa eksponatu LMW-KI-2821
Czerwiński A., Dudek L., Szabla żołnierza polskiego XIX i XX wieku w zbiorach Muzeum Wojska Polskiego, Wrocław 1988
Dawna broń. Katalog wystawy stałej Lubuskiego Muzeum Wojskowego, Drzonów 2021
Komorowski P., Szabel nam nie zabraknie…Broń biała żołnierza polskiego z XVIII-XX wieku, Ostrzeszów 2012
Kwaśniewicz W., Pięć wieków szabli polskiej, Warszawa 1993
Kwaśniewicz W., Szable w zbiorach Lubuskiego Muzeum Wojskowego. 15 rocznica powołania Lubuskiego Muzeum Wojskowego, Drzonów 2000