Samolot szkolno – bojowy

MiG-21U (66-400)    

                                          
Po wprowadzeniu do użytku priorytetowych samolotów bojowych MiG-21F/F13 zaistniała konieczność skonstruowania wersji szkolnej. Ostatnią szeroko produkowaną „Sparką” Mikojana i Guriewicza był UTI MiG-15. Nie spełniał on jednak wymogów przeszkolenia na samolot naddźwiękowy, toteż opracowano potrzebną konstrukcję, wykorzystując płatowiec E-6 (Je-6). Prototyp dwumiejscowej wersji szkolno-bojowej E-6U (Je-6U) zbudowany na bazie samolotu MiG-21F (Wyrób 72), został oblatany 17.10.1960 r. Za kabiną pilota zabudowano dodatkową kabinę dla instruktora, kosztem zmniejszenia kadłubowego zbiornika paliwa Nr 7. W ten sposób powstał E-6U (Wyrób 66) czyli szkolno-bojowy MiG-21U.
 

Samolot MiG-21U oczekuje na lotnisku w Babimoście na przebazowanie do Muzeum,
1991 rok

Pierwsza seria posiadała jeszcze zamontowany na stałe karabin maszynowy A-12,7 mm, później jednak został on zdemontowany. Do uzbrojenia należały wyrzutnie rakiet niekierowanych, bomby oraz zasobniki strzeleckie. Istniała też możliwość szkolenia w wykorzystaniu kierowanych na podczerwień rakiet powietrze-powietrze R-3S. Napęd zapewniał silnik S. Tumańskiego R-11F-300. Produkowano dwie odmiany pierwszej wersji szkolno-bojowej: MiG-21U (66-400) mający statecznik pionowy analogiczny jak w samolotach odmiany myśliwskiej MiG-21F/F13 oraz nieco unowocześnioną odmianę MiG-21U (66-600), która posiadała poszerzony statecznik pionowy, jak w odmianach myśliwskich MiG-21PFM. Samoloty w odmianie 66-400 były produkowane w zakładach Nr 31 w Tbilisi w latach 1962-1966 (głównie na potrzeby lotnictwa ZSRR) oraz w zakładach Nr 30 w Moskwie w latach 1964-1968 (produkcja na eksport).

MiG-21U (66-400) na terenie LMW Drzonów, foto 2003 rok

W 1965 roku do Polski przybyły pierwsze egzemplarze szkolno-bojowych MiG-21U (66-400). W sumie zakupiono jedynie 6 sztuk tych samolotów, w maju i czerwcu 1965 roku dotarły one do Centrum Szkolenia Lotniczego w Modlinie. Jeden pozostał w CSL, jeden samolot przekazano do 41 PLM w Malborku, po dwa egzemplarze otrzymały 1 PLM w Mińsku Mazowieckim i 40 PLM w Świdwinie. W końcu lat 70-tych wszystkie będące jeszcze w stanie lotnym maszyny trafiły do 1 PLM, skąd dwie ostatnie wycofano ze służby w lutym 1990 r. i przekazano na cele muzealne do MLP w Krakowie i LMW w Drzonowie.

Kabina MiG-21U (66-400) od 2004 roku została udostępniona do zwiedzania

Samolot z numerem seryjnym 661318 i burtowym 1318 wyprodukowano 5 kwietnia 1965 roku w Tbilisi. Jest  przedstawicielem pierwszej (spośród kilku - MiG-21U 66-400, 66-600, US, UM) wersji dwumiejscowej wdrożonej do produkcji. Samolot „1318” od początku swojej czynnej służby (4 czerwiec 1965 r.) użytkowany był w 1 PLM „Warszawa” w Mińsku Mazowieckim, jedynie czasowo tj. w latach 1980-1982 latał w 10 PLM - Łask. W drugiej połowie lat 80-tych otrzymał on godło pułku, stylizowaną syrenkę namalowaną po obu stronach kadłuba przed numerem taktycznym. Wycofany ze służby 17 lutego 1990 roku, dwa miesiące później przekazany został do Muzeum w Drzonowie.

Na samolocie godło prezentowane obecnie, z jakim trafił  on do Muzeum.

Dane taktyczno - techniczne :

Rozpiętość – 7,15 m
Długość – 15,76 m
Wysokość – 4,10 m
Powierzchnia nośna – 22,95 m
Prędkość maksymalna – 2125 km/h (Ma 2,05)
Pułap – 17 500 m
Zasięg – 1380 km
Masa własna – 4980 kg

Tekst : Jarosław Sobociński
Foto : Wacław Hołyś, Jarosław Sobociński

***