Wyrzutnia pocisków rakietowych WP-8Z
(Huta Stalowa Wola, 1965 r.)

numer inwentarzowy LMW-KI-1889

Na przełomie lat 50. i 60. XX w. konstruktorzy Centralnego Naukowo-Badawczego Poligonu Artyleryjskiego w Zielonce koło Warszawy (B. Habaj, M. Olszak, M. Orbidan, I. Witczak) opracowali system rakietowy WP-8z. Przeznaczony on był dla wojsk powietrzno-desantowych i miał znacząco wzmocnić ich potencjał artyleryjski, w skład którego wchodziły moździerze kal. 82 mm i 120 mm oraz działa bezodrzutowe kal. 82 mm i 107 mm.

Pierwsze egzemplarze wyrzutni trafiły do służby w 1961 r. i używane były wyłącznie przez polskich żołnierzy. WP-8z charakteryzowała się prostotą konstrukcji, lekkością oraz dużą manewrowością, co pozwalało na jej transport lotniczy i zrzucanie na specjalnych platformach desantowych oraz holowanie przez lekkie samochody osobowo-terenowe GAZ-69. Szacuje się, że w latach 1961-1965 wyprodukowano około 40 wyrzutni WP-8z, które ostatecznie wycofano ze służby w WP w połowie lat 80. XX w.

WP-8z składa się z dwóch podstawowych elementów – części artyleryjskiej i dwukołowego podwozia. Opracowując konstrukcję broni oparto się na używanych już typach uzbrojenia – część artyleryjską zaadoptowano z kołowej wyrzutni rakietowej BM-14, podwozie od 45 mm armaty przeciwpancernej wz. 1942, a przyrządy celownicze od 76 mm armaty dywizyjnej wz. 1942 (ZIS-3). Zasadniczą część broni stanowi zespół ośmiu gładkościennych prowadnic rurowych umieszczonych w ramie w dwóch rzędach po cztery. Osadzone są one na dwukołowym resorowanym sprężynami podwoziu wspartym dwoma rozstawnymi ogonami i przednią podporą stabilizującą. Naprowadzanie wyrzutni następowało za pomocą ręcznych pokręteł, a do celowania wykorzystywano celownik mechaniczny i kątomierz działowy.

Wyrzutnie przeznaczone były do rażenia siły żywej i środków ogniowych piechoty, niszczenia stanowisk artylerii oraz sprzętu bojowego, a także niszczenia umocnień polowych. Wykorzystywano do tego celu niekierowane pociski rakietowe stabilizowane obrotowo M-14 OF odpalane elektrycznie – pojedynczo lub salwami – za pomocą odpalarki z odległości do 45 m od wyrzutni. Pociski miały głowice odłamkowo-burzące o wadze ponad 4 kg oraz silniki rakietowe na stały materiał pędny, które nadawały im prędkość 400 m/s.

WP-8z  o numerze 664 trafiła do zbiorów muzeum w styczniu 1988 r. z JW 1530 Regny koło Łodzi via JW 1951 Krzystkowice.

 WP-8z holowana przez samochód terenowy GAZ-69 (T. Szczerbicki, Broń strzelecka WP 1943-2016. Czerwonak 2018)

Dane taktyczno-techniczne:

Kaliber 140 mm
Masa bojowa 1070 kg
Masa pocisku  ~ 40 kg
Czas odpalenia salwy 10 s
Donośność 9800 m
Prędkość holowania w terenie 25 km/h
Obsługa 4 żołnierzy

Tekst i zdjęcia: Tadeusz Blachura

 ***