Eksponat października 2018
MiG-21PFM (94N)
(LMW-KI-2100)

MiG-21 wyposażony w radiolokator jest określany jako E-7 (Je-7) i stanowi drugą generację tej rodziny.
U podstaw jej skonstruowania leżało założenie stworzenia myśliwca dostosowanego do działania w każdych warunkach atmosferycznych i w nocy. Poprzednia odmiana, MiG-21F/F13 był myśliwcem dziennym, mogącym działać przy dobrej pogodzie. Podstawą unowocześnienia miało stać się wyposażenie samolotu w stację radiolokacyjną, mogącą wykrywać cele powietrzne w każdych warunkach. E-7 otrzymał w poszerzonym przodzie kadłuba radiolokator CD-30, zaś pod większym stożkiem dziobowym kryła się jego antena. Jednak jego parametry budziły wiele zastrzeżeń, opracowano więc udoskonaloną wersję CD-30T, fabrycznie oznaczoną RP-21. W tej odmianie został on zastosowany na MiG-21PF i PFS. Wraz z celownikiem radiolokacyjnym, na bazie RS-1U/RS-2U (przeznaczonych dla MiG-17PFU/MiG-19PM) opracowano kierowane pociski rakietowe RS-2US, naprowadzane w wiązce radaru RP-21. Pozostawiono także możliwość użycia wcześniejszych pocisków R-3S, naprowadzanych na podczerwień. Napęd stanowił silnik R-11F2-300 (lub R-11F2S-300) o ciągu 38,7 kN i 60,1 kN z dopalaniem. Wprowadzono wiele zmian w wyposażeniu i konstrukcji, m.in. rurkę Pitota przeniesiono na górną część kadłuba, przed kabiną, zaś samolot oznaczono „Wyrób 76”. Ważną zmianą wpływającą na długość rozbiegu i dobiegu było wprowadzenie skuteczniejszych klap z nadmuchem (system „SPS”, ros. Sduw Pogranicznogo Słoja) zamiast wcześniejszych Fowlera - wysuwanych i wychylanych. Samolot „PF” z systemem SPS nosi nazwę MiG-21PFS. Posiada on także możliwość zastosowania odrzucanych przyspieszaczy startowych SPRD-99.

Przygotowania do startu MiG-21PFM na odcinku autostradowym DOL Kliniska,
Foto: WAF

Jego dopracowaną odmianą stał się MiG-21PFM „Wyrób 94”, posiada on pokładową stację radiolokacyjną RP-21M (CD-30TM). W samolocie zastosowano powiększony w stosunku do odmiany „PF/PFS” statecznik pionowy, zaś spadochron hamujący umieszczono w pojemniku u jego nasady (wcześniej był umieszczony w tylnej dolnej części kadłuba, z jego lewej strony). Brak stałego uzbrojenia lufowego (w owym czasie lansowano teorię wyłącznej wiary w kierowane uzbrojenie rakietowe i to zarówno w ZSRR jak i USA, m.in. wczesne wersje myśliwca F-4 „Phantom”) skompensowano możliwością przenoszenia pod kadłubem zasobnika GP-9 (z działkiem GSz-23 i zapasem 200 nabojów), zamiast podwieszanego zbiornika paliwa. Istotną zmianą było wprowadzenie nowego systemu ratowniczego pilota oznaczonego KM-1, z nowym fotelem, zamiast wcześniejszego systemu SK-3. Samolot był produkowany seryjnie w zakładach Nr 31 w Gorki w latach 1964-1965 na potrzeby ZSRR i w zakładach Nr 30 w Moskwie w latach 1966-1968 – głównie na eksport. Napęd samolotu stanowił zmodyfikowany silnik R-11F2S-300, standardowo dostosowany do systemu SPS, o ciągu maksymalnym zwiększonym do 60,6 kN.

MiG-21PFM (94N) na terenie LMW Drzonów, 1998 rok

MiG-21PFM był najliczniej używaną odmianą tej konstrukcji w polskim lotnictwie, zakupiono 132 sztuki. Między standardowymi samolotami „Wyrób 94A” sprowadzono także 12 sztuk maszyn oznaczonych „Wyrób 94N”. Były to samoloty wyposażone w instalację do zrzutu bomby atomowej RN-28. Zdolności te zachowały one do pierwszych remontów, w połowie lat 80-tych, w czasie których instalację usunięto, uznając ją za zbędną. W tym okresie mieliśmy już na wyposażeniu doskonalsze samoloty przeznaczone do takich celów.

Przód kadłuba MiG-21PFM (94N) kryjący stację radiolokacyjna RP-21M (CD-30TM).
Widoczne położenie rurki Pitota na kadłubie, przed kabiną

Eksponowany w LMW samolot o numerze seryjnym 94N7815 wyprodukowano
w 1968 roku, 25 września 1968 roku dotarł do Świdwina, zaś służbę bojowa rozpoczał w 9 PLM w Debrznie. Od marca 1971 roku w 2 PLM Goleniowie. Do Muzeum przekazany został z  Bazy Statków Powietrznych – Mierzęcice, 21 listopada 1994 roku. Ciekawostką związaną z  MiGiem-21PFM eksponowanym w Drzonowie jest fakt, iż dotarł on do Polski jako jeden z opisanych wyżej dwunastu samolotów oznaczonych „94N” (Nuklearnyj).

Dane taktyczno - techniczne :

Rozpiętość – 7,15 m
Długość – 15,76 m
Wysokość – 4,125 m
Powierzchnia nośna – 22,95 m
Prędkość maksymalna – 2175 km/h (Ma 2,05)
Pułap – 19 000 m
Zasięg – 1680 km
Masa własna – 5180 kg

Tekst: Jarosław Sobociński
Foto: WAF, Jarosław Sobociński

***