Osiemdziesiąt lat temu 19 marca 1944 r. u wybrzeży Belgii zestrzelony został jeden z alianckich samolotów – brytyjski czterosilnikowy ciężki bombowiec Avro Lancaster B. Mk III ND 705 AS-F ze 166. Dywizjonu RAF. Samolot 18 marca 1944 r. wystartował z lotniska Kirmington położonego 232 km na północ od Londynu i skierował się z misją bojową nad Frankfurt. Na pokładzie było osiem osób ( załoga bombowca formalnie składała się z siedmiu członków), w tym sześciu Brytyjczyków i dwóch Australijczyków. Po wykonaniu zadania - w czasie powrotu na lotnisko macierzyste – bombowiec został zestrzelony u wybrzeży Belgii bądź przez myśliwce Luftwaffe bądź przez ogień baterii przeciwlotniczych Flak. Sześciu lotników zginęło (pięciu pochowano w Belgii na cmentarzu wojskowym w Koksijde w Zachodniej Flandrii, jednego we Francji na cmentarzu wojskowym w Dunkierce), a dwóch uznano za zaginionych (mają swoje tablice pamiątkowe w Runnymede Air Forces Memorial na zachodnich przedmieściach Londynu – niedaleko Windsoru).

Jednym z członków załogi bombowca był urodzony w 1921 r. sierżant Ronald Emson.Trafił on do 166. Dywizjonu RAF 29 stycznia 1944 r. i otrzymał numer służbowy 1500221. Zasiadał na stanowisku tylnego strzelca jako obsługa karabinów maszynowych Browning Mk II. Zginął feralnego 19 marca 1944 r. i razem z czterema swoimi towarzyszami niedoli pochowany został na cmentarzu wojskowym w Koksijde w Belgii - kwatera V, rząd E, grób nr 1 (numer ofiary 1673).

W zbiorach Lubuskiego Muzeum Wojskowego w Drzonowie znajdują się pamiątki po Ronaldzie Emsonie przekazane kilka lat temu przez osobę prywatną:
- dziennik pokładowy nr 51433 dla nawigatorów, bombardierów i strzelców RAF z odręcznym podpisem Emson R.; w dzienniku wpisy od 28 czerwca 1943 r. do 20 lutego 1944 r.
- książeczka „Ewangelia św. Jana”
- książeczka „Nowy Testament”
- zdjęcie czarno – białe o wym. 127 mm x 74 mm z pierwotnym wizerunkiem grobu R. Emsona datowane 6 maja 1944 r.
- zdjęcie kolorowane w epoce o wym. 209 mm x 159 mm zrobione w atelier fotograficznym przedstawiające R. Emsona w mundurze sierżanta RAF i jego żonę Helen
- harmonijka ustna produkcji niemieckiej
- linijka drewniana produkcji angielskiej z podziałką w milimetrach i calach i z kątomierzem
- list wraz z kopertą wysłany 4 lipca 1946 r. z Centralnego Depozytu Królewskich Sił Powietrznych do żony R. Emsona (sygnatura pisma FW. 47286)

Pamiątki po sierżancie Ronaldzie Emsonie prezentowane są zwiedzającym na ekspozycji stałej muzeum „Żołnierz polski 1914-1945” w wydzielonej gablocie „Alianci”. Wystawiane są tu także inne pamiątki związane z tematyką lotniczą II wojny światowej tj. furażerka brytyjska pilota RAF, fragment poszycia amerykańskiego samolotu myśliwskiego Bell P-39Q – 25BE „Airacobra” zestrzelonego pod Szczecinem oraz lotniczy karabin maszynowy Browning M2 AC .50 (12,7 mm) pochodzący z lądującego awaryjnie w okolicach Wolsztyna amerykańskiego samolotu bombowego Boeing B-17 „Flying Fortress”.

Tekst i zdjęcia: Tadeusz Blachura